Drodzy uczniowie. Chciałem przedstawić Wam przepisy ruchu drogowego, które wyodrębniłem z kodeksu drogowego, a które dotyczą bezpośrednio rowerzystów. Zawarłem również informacje na temat obowiązkowego wyposażenia roweru.
1. Pojęcia podstawowe.
Rowerzysta jest szczególnym uczestnikiem ruchu, między innymi porusza się z ograniczoną prędkością, jest podatny na warunki atmosferyczne. Konstrukcja roweru nie zapewnia pewnego utrzymania równowagi, w czasie kolizji nie chroni przed urazami. Rowerzysta powinien pamiętać o zachowaniu szczególnej ostrożności gdy jest wyprzedzany przez samochody osobowe, a zwłaszcza ciężarowe gdyż; zachodzi zjawisko występowania strefy zwiększonego ciśnienia i na rowerzystę działają siły zewnętrzne, występuje przed rowerzystą - również strefa zawirowań i zmniejszonej przejrzystości powietrza. Rowerzysta powinien wiedzieć, że przy skręcaniu należy najpierw upewnić się czy coś nie nadjeżdża z przeciwka, następnie zasygnalizować ręką kierunek skrętu,upewnić się czy nie jest się wyprzedzanym przez innego uczestnika ruchu i dopiero wtedy skręcać.
Rower jest to pojazd jednośladowy lub dwuśladowy poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem.
Motorower jest to pojazd jednośladowy lub dwuśladowy zaopatrzony w silnik spalinowy o pojemności skokowej nie przekraczającej 50 cm3 , którego konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h.
Motocykl - pojazd samochodowy jednośladowy lub z bocznym wózkiem - wielośladowy
2. Warunki dopuszczenia do ruchu rowerem i motorowerem.
1) Rowerzystą może być osoba, która ukończyła 10 rok życia oraz wykazała się odpowiednią wiedzą teoretyczną i praktyczną umiejętnością kierowania rowerem przed osobą uprawnioną do egzaminowania na kartę rowerową.
2) Motorowerzystą może być osoba, która ukończyła 13 rok życia i zdała odpowiedni egzamin teoretyczny i praktyczny na kartę motorowerową.
3) Nie wymaga się uprawnienia do kierowania rowerem lub motorowerem od osoby, która ukończyła 18 lat oraz od osoby, która posiada prawo jazdy (bez względu na kategorię).
3. Pojęcia ustawowe dotyczące ruchu rowerów i motorowerów.
Kierujący rowerem oraz motorowerem musi stosować się do takich samych przepisów ruchu drogowego jak każdy inny uczestnik drogi. Musi znać większość znaków drogowych zarówno poziomych, jak i pionowych. Dlatego przystępując do szkolenia uczniów w zakresie jazdy rowerem i motorowerem należało by ich zapoznać znajważniej szymi znakami drogowymi. Znakami bezpośrednio dotyczącymi rowerzystów i motorowerzystów są dwa znaki zakazu. Są to typowe znaki czyli czerwona obwódka, białe tło na którym umieszczony jest czarny wizerunek roweru lub motoroweru. Wśród znaków nakazu jest znak droga dla rowerów (biały rower na niebieskim tle), który oznacza drogę lub wyodrębniony pas jezdni, przeznaczony tylko dla rowerów jednośladowych. Gdy istnieje taka droga lub pas, kierujący rowerem powinien z niej korzystać. Ze znaków poziomych bezpośrednio dotyczących rowerów ważny jest znak przejazd dla rowerzystów, który przedstawia poziome białe pasy narysowane prostopadle do kierunku drogi. Rower narysowany na jezdni oznacza tyle co znak pionowy droga dla rowerów czyli, że droga lub pas jezdni są przeznaczone tylko dla rowerów jednośladowych.
W kodeksie ruchu drogowego są uwzględnione szczególne przepisy dotyczące zachowania rowerzystów i motorowerzystów, jak również zachowania wobec nich innych uczestników drogi.
Art. 33
1) Kierujący rowerem, korzystając z drogi (ścieżki) dla rowerów i pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność wobec pieszego idącego taką drogą i ustępować mu pierwszeństwa.
2) Dziecko w wieku do 7 lat może być przewożone na rowerze, pod warunkiem, że jest ono umieszczone na dodatkowym siodełku zapewniającym bezpieczną jazdę.
3) Kierującemu rowerem lub motorowerem zabrania się:
1. jazdy po jezdni obok innego uczestnika ruchu.
2. jazdy bez trzymania co najmniej jednej ręki na kierownicy oraz nóg na pedałach lub podnóżkach.
3. czepiania się pojazdów.
4) Na przejeździe dla rowerzystów, kierującemu rowerem zabrania się:
l. wjeżdżania bezpośrednio przed jadący pojazd,
2. zwalniania lub zatrzymywania się bez uzasadnionej przyczyny.
5) Korzystanie z chodnika przez kierującego rowerem jest dozwolone jedynie w razie braku drogi (ścieżki) dla rowerów i niemożności korzystania z jezdni, jeżeli dozwolony jest na niej ruch pojazdów samochodowych z prędkością większą niż określona w art. 20 ust.l. Kierujący rowerem, korzystając z chodnika, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność oraz ustępować pierwszeństwa pieszemu.
Zakazy dotyczące kierującego rowerem rozszerzono również na kierującego motorowerem (ust. 3).
2. Wprowadzono zakaz jazdy bez trzymania nóg na podnóżkach (pkt 2), a zakaz czepiania się rozszerzono na możliwie wszystkie formy czepiania się pojazdów (pkt 3).
Kierującemu rowerem zabroniono wjeżdżania na przejeździe dla rowerzystów bezpośrednio przed jadący pojazd oraz zwalniania i zatrzymywania się bez uzasadnionej przyczyny (ust. 4).
Dopuszczono możliwość jazdy rowerem po chodniku przy zachowaniu łącznie dwóch warunków. Może to nastąpić tylko w razie braku drogi (ścieżki) dla rowerów i niemożności korzystania z jezdni, jeżeli dozwolony jest na niej ruch pojazdów z prędkością większą niż 60 km/h. W czasie korzystania z chodnika kierujący rowerem jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa pieszemu (ust. 5). Przepis ten ma charakter wyjątkowy i nie może stać się przyczynkiem do wprowadzenia ruchu rowerowego na chodniki, które i tak w znacznym stopniu zajęte są przez parkujące pojazdy, zwłaszcza w centrum miast.
Ponadto rowerzyście nie wolno:
• korzystać z jezdni jeśli obok jezdni wyznaczona jest ścieżka rowerowa lub wygodne pobocze,
• przewozić drugiej osoby dorosłej na rowerze jednoosobowym,
• holować innego rowerzysty lub osoby na wrotkach, desce na kółkach itp.
Art. 40.
Kierujący motocyklem i motorowerem oraz osoba przewożona takimi pojazdami są obowiązani używać w czasie jazdy hełmów ochronnych odpowiadającym właściwym warunkom technicznym.
Obowiązek używania hełmu ochronnego rozszerzono na wszystkie drogi i osoby. Dotychczas obowiązek ten dotyczył tylko dróg twardych, a zwolnione z niego były dzieci w wieku. do 7 lat.
Artykuł 45 wyodrębnia nowy przepis dotyczący przewozu pasażerów motorowerem, a mianowicie zakazu przewożenia motorowerem osoby będącej po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie jak alkohol.
Artykuł 51 dotyczący używania świateł zewnętrznych mówi w punkcie 4, że kierujący motorowerem podobnie jak motocyklem lub pojazdem szynowym jest obowiązany używania podczas jazdy świateł mijania przez całą dobę.
Artykuł 62 mówiący w poniższych punktach o dopuszczalnych długościach i masach przyczep ciągniętych przez motocykl lub motorower:
3. Motocykl lub motorower nie może ciągnąć przyczepy, której masa przekracza masę własną motocykla lub motoroweru, jednak nie może przekraczać 100 kg.
4. Długość zespołu złożonego z motocykla, motoroweru lub roweru i przyczepy nie może przekraczać 4 m. Przejazd zespołu pojazdów o długości większej niż określona w tym przepisie wymaga zezwolenia.
Z artykułu 32 mówiącego o ruchu pojazdów w kolumnie można dowiedzieć się, że w zorganizowanej kolumnie liczba motorowerów podobnie jak samochodów osobowych i motocykli nie może przekraczać 10, natomiast liczba rowerów 15.
Odległość między rowerami poruszającymi się w kolumnie rowerów jednośladowych nie może przekroczyć 5 m., natomiast odległość między kolumnami nie może być mniejsza niż 200 m. (dotyczy to zarówno rowerów jak i motorowerów).
Zabrania się wjeżdżania między jadące w kolumnie rowery jednośladowe.
4. Wymagane wyposażenie rowerów i motorowerów.
Dla dopuszczenia roweru i motoroweru do ruchu drogowego muszą one być odpowiednio wyposażone.
2) Rower musi być wyposażony w:
• z przodu - w jedno światło pozycyjne barwy białej lub żółtej selektywnej
• z tyłu - w jedno światło pozycyjne barwy czerwonej oraz w jedno światło odblaskowe barwy czerwonej o kształcie innym niż trójkąt,
• co najmniej jeden sprawny hamulec,
• w dzwonek lub inny sygnał ostrzegawczy o nieprzeraźliwym dźwięku.
3) Motorower musi być obowiązkowo wyposażony w:
• dwa sprawne hamulce,
• sygnał dźwiękowy o niepJ;zeraźliwym dźwięku,
• lewe lusterko wsteczne (dopuszcza się również wyposażenie w lusterko z prawej strony),
• światło białe samodzielnie świecące do przodu oświetlające drogę na odległość minimum 30m.,
• światło pozycyjne i odblaskowe z tyłu.
5. Zasady dotyczące korzystania z dróg dla rowerów.
Rowerzysta według Ustawy o ruchu drogowym jest pełnoprawnym uczestnikiem ruchu. Jego zachowanie wynikające z niedoświadczenia oraz bardzo często niefrasobliwego zachowania ugruntowało opinię przeciwną. Zachowanie zgodne z przepisami oraz pewne i zdecydowane wykonywanie manewrów może zmienić opinię kierującymi pojazdami silnikowymi na temat korzystania przez rowerzystów z drogi. Problemem jest zasada zakazu utrudniania ruchu drogowego, którą można rozwiązać tylko przez budowę dróg tylko dla rowerów, gdyż rowerzysta, jadąc najbliżej krawędzi jezdni i tak zajmuje pas ruchu. Będąc najwolniejszym uczestnikiem ruchu bywa wyprzedzany, co nawet na jezdni wielopasmowej wymaga zachowania szczególnej ostrożności przez kierowcę·
Z przepisów wynika, że rowerzyści powinni poruszać się po drodze przeznaczonej dla rowerów lub poboczem, a dopiero w przypadku ich braku po jezdni jak najbliżej jej krawędzi. W Polsce sytuacja z drogami dla rowerów czy nawet szerokim poboczem nie wygląda za ciekawie.
Jednak wraz ze wzrostem popularności jazdy na rowerze zaistniała potrzeba bud owy dróg dla rowerów. Te tendencje znalazły również swój wyraz w przepisach nowego kodeksu drogowego.
W art. 11 pkt.4 można przeczytać, że pieszy może korzystać z drogi (ścieżki) dla rowerów tylko w razie braku chodnika lub pobocza albo niemożności korzystania z nich. Pieszy z wyjątkiem osoby niepełnosprawnej, korzystając z tej drogi jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa rowerowi.
Szczególnie niebezpieczne są miejsca w których kierunki ruchu rowerów przecinają się kierunkami ruchu pojazdów samochodowych. Są to miejsca o największej kolizyjności. Rozwiązania kodeksu są w tym względzie analogiczne jak w przypadku pieszych i znajdują się w art. 27. Kodeks określił więc w tym artykule obowiązki kierujących innymi pojazdami wobec kierujących rowerami w tych szczególnych miejscach przecięcia się ich kierunku dróg.
2. Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejazdu dla rowerzystów, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa rowerowi znajdującemu się na przejeździe.
Jeżeli skręca natomiast w drogę poprzeczną, musi ustąpić pierwszeństwa rowerowi jadącemu po drodze (ścieżce) dla rowerów przebiegającej przez jezdnię drogi, na którą wjeżdża. Obowiązek ustąpienia przejazdu rowerowi ciąży na nim również wówczas, gdy przejeżdża przez drogę (ścieżkę) dla rowerów przebiegającą poza jezdnią. Nie może też wyprzedzać innego pojazdu na przejeździe dla rowerzystów i bezpośrednio przed nim, z wyjątkiem przejazdu, na którym ruch jest kierowany. Takie same obowiązki ma kierujący pojazdem wobec pieszego, z tym że zbliżając się do przejścia dla pieszych powinien również zachować szczególną ostrożność.
6. Tryb i zasady zdawania egzaminu na kartę rowerową i motorowerową.
1) Karta rowerowa. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest wcześniejsze wypełnienie stosownego druku podania i dołączenie do niego jednego zdjęcia legitymacyjnego.
Egzamin składa się z dwóch części:
a) teoretycznej - polegającej na udzieleniu poprawnej odpowiedzi na co najmniej 8 z 10 pytań zadawanych przez egzaminatora,
b) praktycznej - polegającej na wykazaniu się umiejętnością kierowania rowerem na specjalnym torze manewrowym oraz w "miasteczku ruchu drogowego". Warunkiem dopuszczenia do części praktycznej egzaminu jest zaliczenie egzaminu teoretycznego. Kartę rowerową lub motorowerową może również wydać nieodpłatnie dyrektor podstawowej lub ponadpodstawowej.